Yörede üretilen arıcılık ürünlerinden başlıcası olan ve ilinde yurt sathında en karakteristik sembollerinden olan “Kars Ardahan Göle Balı” kendine özgü koku ve tat gibi özgün nitelikleriyle geçmişte Osmanlı saray sofralarında, yakın yıllara kadar ise ülkenin birçok yerindeki bilinçli tüketiciler tarafından tercih edilen ve aranan ürün niteliği sürdürmüştür. İle innovative nitelik kazandıran ve en önemli marka değerlerinden olan arıcılık ve ürünleri şüphesiz Kars ve Ardahan ilinin coğrafi özelliklerinin daha öncede bahsedilen niteliklerinin bir sonucudur.
Ardahan Göle Kars balını özel yapan iklim toprak yapısı ve bitki florası gibi birçok unsur vardır. Neden tercih etmeliyim veya neden sofralarımıza bu balı da eklemeliyiz sorularının cevabını bulabilmek için o yörenin doğasını incelememiz gerekir.
Ardahan Göle Balının Doğası
Arıcılık bölgenin sahip olduğu özellikler açısından öne çıkmakta ve markalaşma açısından avantaj sağlamaktadır. Yörenin yaklaşık %80’i arıların faydalanabileceği çiçekli arazilerle kaplıdır. Dolayısıyla yüzlerce çeşit çiçekten alınan özler, bala daha güzel aromalar vermektedir. Bu nedenle Türkiye’nin birçok yerinde ender rastlanan çeşitli çiçek ve bitki türünü barındıran saha, bu bakımdan arıcılık ve ürünlerinin üretimi için uygun konum özellikleri sunmaktadır.
Arıcılığa özgün ve fayda sağlayan yönlerden biri de bu zengin floraya sahip bölgenin izole olması. Yani başka yörelerde yapılan arıcılık faaliyetleriyle iletişimin olmaması başka ırktan arılarla melezleşmenin zor olmasını sağlıyor ve daha özgün bal ortaya çıkmasına sebep oluyor.
Dünyanın en önemli ırkı Kafkas arısının ezgileri eşliğinde peteklere doluyor. Bal aromasında en önemli faktörlerden biri de arının ırkıdır. Çiçek bütün ülkemizin çoğu yöresinde çeşitliliği olan bir unsurdur fakat her arı her çiçekten öz alamaz. Kafkas arı ırkının avantajlarını şöyle sıralayabiliriz.
Kafkas Arılarının Farkı Nelerdir?
Kafkas arısının diğer bal arılarından farklı özelliği dilinin uzun olmasıdır bu sayede arı derin tüplü çiçeklerden dahi aroma alabilmektedir.
Kafkas arılarının bir diğer özelliği ise şeker nektarı az olan çiçeklerden de bal yapabilmesidir.
Yaşadığı coğrafyanın sert iklim koşullarına dayanıklıdır.
Bu verimlilik özellikleri Kafkas arı ırkını ekonomik değerini arttırmaktadır.
Gerçek çiçek balı kristalleşir fakat her balın kristalleşme süresi farklıdır. Kafkas ırkı arıların derlediği öz, kovanından çıkarıldığında kısa sürede donup kristalize olur. Ardahan Göle balının kalite güvencesi kristalleşmesidir. Bu durum, balın yüzlerce çiçekten toplandığını gösterir.
Balın Başlıca Faydaları
İşlem görmeden insanlar tarafından tüketilebilmesinin yanında besleyici özelliği ve sağladığı tıbbi yararlar yönünden üstün bir gıda maddesi olarak değerlendirilir.
Yapısında bulunan şekerler kolay sindirilebilir bir nitelik gösterir. Ayrıca istenen özellikte organik asit ve birçok biyoaktif bileşiği bünyesinde barındırır. Bunun yanında, sahip olduğu anti-mikro biyel ve antioksidan özelliğin yanı sıra başta gastrit ülserlerin tedavisi olmak üzere yara ve yanıkların iyileştirilmesinde etkinlik gösterdiği bildirilmiştir.
Bal Oluşum Süreci
Bal arılarının açık alandaki çiçek özlerini emmeleriyle başlar. Bu bal özlerini kendi bal keselerinde saklarlar. Sonra diğer işçi arıların bu bal özlerini emerek dışarı çıkarıp çiğnedikleri arı kovanlarına dönerler.
Parçalanan bileşik yapıdaki bal özleri glikoz ve meyve şekeri adlı iki farklı tür şekere ayrıştırılır. Sonra arılar bal özlerini daha önceden inşa ettikleri bal mumu hücre peteklerde depolayarak biriktirirler.
İçeriğindeki suyun fazlası arı kovanındaki sıcak havada buharlaşana kadar kanat çırparak depoladıkları bal özünü havalandırırlar ve geriye kalan yoğun ve yapış yapış olan öz, baldır.
